Ngày xưa, tôi rất thích món chạo và nem rơm do bố tôi làm. Chạo là chọn loại thịt thăn lợn tươi ngon, chắc và đỏ, không bị ứ nước, đem chần qua nước sôi cho chín tái, sau đó thái nhỏ, trộn đều với nước mắm ngon cho dậy mùi, rồi vắt rất nhiều nước chanh tươi cho thịt chín mềm bằng nước chanh, trộn thêm tỏi giã nhỏ và tiêu bắc giã rối, thêm vài miếng khế đập dập vào bóp đều, để chừng mười phút rồi ăn cùng các loại lá đinh lăng, húng quế, mùi tàu. Món chạo ngon vì có vị ngọt của thịt thăn, vị cay thơm nồng của tiêu bắc, vị chua, bùi của chanh và các loại lá ăn kèm. Lá sung có những hạt mụn nhưng rất bùi, lá đinh lăng đắng dìu dịu, lá mùi tàu cưng cứng thơm thơm. Gắp miếng chạo chấm nhẹ vào bát mắm tỏi, nhai chầm chậm, ăn kèm thêm những đọt rau thơm, cảm nhận vị ngọt, chua thanh, bùi, cay nóng hòa quyện vào nhau thật tài tình và quyến rũ, ăn đến no mà miệng vẫn thèm. Món ăn này có nhiều tỏi và chanh nên rất tốt cho sức khỏe, và có các loại rau thơm có tác dụng chữa bệnh ăn kèm nên dù có ăn nhiều cũng không lo đau bụng đau bão. Người lớn lại có thêm chén rượu nếp thơm nồng nữa thì vừa ngon vừa yên tâm. Bây giờ thì mọi người ít ăn chạo vì vấn đề vệ sinh, có người ăn phải con lợn bị sán, thế nên sán làm nổi hạch khắp nơi.
Món nem rơm thì cầu kì hơn, thông thường chỉ được làm vào dịp Tết, có nhiều thịt ngon mới có thịt làm nem rơm. Đầu tiên phải chọn những cọng rơm nếp vàng ươm sạch sẽ, tước bỏ đi lớp vỏ ngoài, chỉ để lại cái lõi rơm cứng cáp, vàng óng như mật ong lại có mùi thơm thơm để làm vỏ nem. Làm nem rơm khá kì công từ việc chọn rơm, tách rơm đến giã tỏi, chọn thịt. Rơm phải là rơm nếp có thân vàng óng, vừa dài vừa thơm, không bị mốc, bị cong. Tỏi phải chọn củ căng mẩy, mọng như mông gái Nam Mỹ. Thịt lợn thăn phải là lợn bánh tẻ, có nghĩa là lợn tơ, không phải lợn giống hay lợn sề, không được to quá hay bé quá, chỉ khoảng độ dăm chục cân là vừa. Thịt thăn lau không thái bản dài và mỏng, không chần qua nước sôi, thái xong xếp ra đĩa cho thoáng, rồi rắc tiêu hạt lên, tỏi bóc sạch đập nhỏ, rồi bóp đều với thịt và tiêu, tịnh không cho mắm muối gì, sau đó vo thịt thành từng quả nhỏ, ước chừng ba bốn lạng một quả, bọc lại bằng lá sung, rồi xếp những cọng rơm lại buộc tóm phần đầu và phần đuôi, nhét quả nem vào giữa lượm rơm. Trông quả nem cứ giống như người bụng chửa, rồi căng chỉnh cho rơm phủ hết quả nem. Mỗi lần làm cũng chỉ chừng dăm ba quả nem như vậy. Xếp lần lượt từng quả nem lên gác, chừng một tuần sau là nem thơm lừng lên là ăn được.
Lúc ăn thì hạ quả nem xuống, xếp ra đĩa, ăn kèm với chuối xanh, lá mơ cùng các loại rau thơm. Nem để trên dàn bếp hấp thụ nhiệt làm vi sinh vật phát triển, làm thịt hơi chua đi mà không mất đi vị ngọt, vị đậm đà, ăn ngon lạ lùng, chấm nem rơm với nước mắm chắt thì thật là không gì ngon bằng, miếng thịt thơm dịu hơi thoảng vị chua, thỉnh thoảng lại nhai miếng tiêu bắc thơm cay nồng, chỉ nghĩ đến đã thấy chảy nước chân răng. Quả thật vậy, tôi đã đi quá nhiều những tiệc lớn tiệc bé, đủ loại món ngon, nhưng vị ngon của món nem rơm do bố tôi làm thì quả là chưa món gì ngon bằng. Lại nói mắm chắt, thứ mắm này hầu như không có bán, chỉ để đem biếu, mắm chắt là thứ mắm người ta không nấu mà dùng một ống nứa chọc vào trong bể chượp mắm để chất mắm tinh túy nhất ngấm qua thành ống nứa, nó như một thứ mật vừa thơm vừa sánh. Mắm chắt không mặn lắm nhưng rất sánh, có khi sánh như mật ong, mở ra là thơm lừng, mắm chắt chấm cái gì cũng ngon, một giọt dính vào đâu thì mùi mắm còn vương lại cả ngày.
Mắm chắt chấm với nem rơm chua là tuyệt nhất, mắm quyện vào miếng nem ủ, mùi thơm vị thanh khiết của mắm chắt, vị ngọt, chua, mặn hoà với nhau theo tỉ lệ vàng thấm từ đầu lưỡi đến khoang miệng bốc lên hốc xoang. Ngấm đẫm lan đều, nhai miếng nào như muốn ngậm ngừng miếng ấy, không nỡ nuốt cái cảm giác dễ chịu ấy xuống dạ dày.
Ai đã từng ăn quả thật là khó quên. Bây giờ mắm chắt hiếm lắm, cả một bể chượp mắm mới cắm có một ống, đợi cả tháng trời mới được lưng đốt ống mắm, cả một nhà làm mắm dồn dịch lại mới được một chai nên mắm chắt quí lắm, hầu như người ta để cho biếu chứ không mấy ai đem bán. Không biết đến bao giờ lại được về quê hái lá lộc làm nem như hồi bố còn sống. Quy luật thời gian sinh lão bệnh tử. Bố tôi đã đi xa lâu lắm rồi. Chỉ còn trong khắc khoải nhớ mong trong vị nem rơm ngọt ngào ngày nào. Chỉ còn trong câu đối chú tôi viết viếng bố:
Anh ơi! Cây lớn đổ rồi còn đâu bóng cả.
Mười vạn dặm tây phương cực lạc.
Tiễn anh sương trắng bạc đầu.