Thần cây đa, ma cây thị (hoặc cây gạo, quê em thì vẫn đọc là cây thị), từ đời ông đời cha, các cụ vẫn có câu cửa miệng như vậy. Nên hiếm khi nào ngôi đình làng mà không có cây đa gắn liền, cũng già cỗi và uy nghiêm như chính cái chốn linh thiêng ấy của mỗi làng. Và cũng hiếm khi nào mỗi cây thị cổ thụ mà không có cả ngàn câu chuyện ma quái, quỷ dị xoay quanh.
Làng quê em cũng thế, hai cây thị cổ thụ mà với mỗi người dân làng, như vị ác thần linh thiêng khiến ai cũng phải rùng mình mà lo sợ. Đoạn đường vắng vẻ đi qua, ai cũng tránh đi qua nó mỗi đêm khuya thanh vắng, mặc dù đoạn đường vòng xa gấp nhiều lần.
Những năm kháng chiến, một hôm quân giặc càn qua, một tên lính đã vô tình đi tiểu vào gốc cây thị. Quả nhiên, đi được một đoạn đường, tên lính lăn đùng ngã ngửa rồi mất mạng. Cũng từ đó, lính giặc không bao giờ dám bén mảng đến khu vực cây thị nữa. Từng tận mắt chứng kiến vụ việc xảy ra với tên lính nên người làng càng tin rằng cây thị có điều gì đấy linh thiêng, huyền bí không thể giải thích được.
Có năm đạn pháo Mỹ rơi xuống làng, hai cây thị nát đến tận gốc, chỉ còn cái gốc lởm chởm xấu xí xót lại, dân làng hè nhau đào đến hết gốc mà bỏ cái chốn quái dị ấy đi. Nhưng cái buổi sáng sớm mọi người ra đào, bỗng thấy những chồi non mới nhú lên từ hai gốc ấy. Quyết tâm đấy, nhưng ai, ai dám làm cái chuyện mạo phạm quỷ thần ấy bây giờ khi nó chưa chết hẳn?
Ông em vẫn kể rằng, cái giống thị này, cái cách nó lớn lên cũng quái dị. Từ hồi bé tí ông đã thấy hai cái cây ấy là cổ thụ rồi, các cụ kể ngày xưa nó là hai cây bàng, rồi chim muông tha đâu về hạt giống của cái cây thị ấy, thả lên cây bàng. Chúng kí sinh vào, bóp chặt, rễ chúng luồn theo thân cây rút xuống hút chặt hết toàn bộ sinh khí của cây bàng mà sống. Dần dần cây bàng chết khô, bị bóp chặt rồi chết làm nguồn dinh dưỡng cho hai cây thị ấy. Vì cái cách kí sinh theo thân cây chủ, mà hai cây thị cũng vẹo theo hướng khi hai cây bàng chết đổ dần xuống (em google thì tìm hiểu những cái giống ấy người ta vẫn gọi là cây bóp cổ, sống kí sinh rồi giết luôn cả cây chủ để sống, ở những rừng nhiệt đới rất nhiều, mà ngay chính HN mình trong công viên LeNin cũng có ba cây đa bóp cổ như vậy).
[Hình ảnh 1 gốc cây bóp cổ ở HN, như các bác thấy cái gốc xù xì bọc ở ngoài là của cây bóp cổ, còn gốc đen xì ở trong là thân cây chủ đã hoặc sắp chết, hình ảnh em tìm được trên google]
Cũng dường như, có vài tâm hồn quỷ quái, chưa thể siêu thoát mà mãi lảng vảng quanh hai cây thị, có lẽ đây là nhà chúng vậy. Tháng 7 âm lịch hàng năm, mà đến tận bây giờ, trong cái tháng quỷ dị mà dân gian vẫn đồn thổi là tháng âm hồn ma quỷ ấy, cứ đến những ngày cuối tháng lại có một vài con chó chết dưới gốc hai cây thị ấy. Con nào mắt cũng trợn trừng, máu chó vương vãi khắp gốc cây, ruột lòi hết ra ngoài, một cái chết kinh khủng mà không ai muốn thấy. Nhưng điều kỳ lạ là dường như chúng tự cắn nhau cho đến chết rồi moi ruột nhau ra, không thấy có dấu vết gì bị đập chết hay đánh bả cả, mà nếu do bàn tay con người, cũng không ai làm cái việc vô nghĩa ấy. Nên cứ đến cái tháng ấy, dân làng lại tự nhắc nhau phải xích chó cho chặt. Ấy thế mà… như cái lệ, chó chết vẫn phải chết… đúng là chó chết mà!
Những năm 80 của thế kỷ trước, khi ấy bác Uyên đã là một thiếu nữ, nhỏ nhắn và nhẹ nhàng, bác là ước mơ của bao nhiêu chàng trai trong làng thời bấy giờ. Như mọi buổi tối vẫn đi sinh hoạt với anh em thanh niên trong xã về, bác Uyên và một bác gái nữa dắt tay nhau đi bộ về qua con đường làng.
- Uyên ơi, nay về muộn quá, đi vòng thôi mày ơi, đừng qua đường cây thị, tao sợ lắm.
- Hay… mình đi đường ấy, tối lắm rồi, thầy bu tao lo mà phải đi tìm, từ ngày mai tao không được đi nữa đâu.