Người ta nói rằng, sống trên đời có những món nợ dễ đòi, nhưng cũng có những món nợ không thể dứt khoát được, đặc biệt là những món nợ không phải giữa người sống với người sống.
Sau ngày có người tập tễnh bước vào phòng, bà em trở nên lầm lì, chẳng nói năng gì với con cháu. Hỏi thì đáp, không thì bà vẫn ở nguyên trong phòng, khóa kín cửa, tự nấu ăn riêng, có khi 2, 3 ngày không bước chân ra ngoài. Gia đình em lo lắng. Mọi người sợ rằng bà bị ốm hoặc có dấu hiệu lẩn thần của người già. Thế nhưng bà em vẫn khỏe mạnh, chỉ có điều hơi xanh xao và ít giao tiếp hơn trước. Thời gian này, bà thường ra mộ thắp hương cho ông. Có lúc cậu D chở bà đi, nhưng bà bắt cậu đứng đợi ở ngoài, tuyệt nhiên không cho vào.
Ông em nằm ở nghĩa trang Ngọc Thụy. Từ bờ đê, rẽ phải xuống cái dốc, đi qua trường cấp 2 Ngọc Thụy, đến gốc cây đa là đến nghĩa trang.
Tuần dăm ba hôm, nắng mưa thế nào, bà cũng ra chỗ ông nằm. Cậu D bảo, thấy bà đi vào, đứng trước mộ ông khóc rất nhiều, rồi bần thần lẩm bẩm một mình. Lần nào trở ra, bà cũng mệt mỏi, nhưng tinh thần có vẻ đỡ đăm chiêu hơn trước. Cứ thế hơn 2 tuần thì bà em lại bình thường. Có điều, con chó đá không nằm ở góc vườn cậu D nữa mà lại chuyển sang vườn khế của bà. Nó đứng giữa vườn, lạnh lẽo, cái chỗ phải có hốc mắt lại thấy tàn hương bắn vào đen đen, nhờ nhờ...
Cậu C. làm lái xe riêng cho giám đốc của một công ty nước ngoài, đi sớm về muộn, tùy theo lịch của sếp. Giống như cậu D, cậu C. cũng chẳng tin vào ma quái, cũng như không sợ sệt điều gì cả. Cậu em vốn là người cẩn thận và cực kỳ kỹ tính, hơn chục năm lái xe mà chẳng xảy ra chuyện gì, cũng không va quệt với ai.
Thế mà cậu em lại bị tai nạn. Gãy một chân, bốn cái xương sườn và chệch đốt sống!
Cậu bị tai nạn vào giữa trưa, trên bờ đê, chỗ rẽ vào làng em, chỉ cách đường dốc ra mộ hơn trăm mét. Xe ô tô của cậu mất lái lao vào cạnh đường. Khi mọi người nhà em chạy ra, cậu C. nằm cạnh vũng máu, bê bết bên ngoài cửa xe, đầu hướng ra tim đê.
Vào viện, đến tối thì cậu C tỉnh. Mặt cậu trắng bệch. Cậu em đột nhiên khóc, bảo cả nhà gọi bà vào để cậu gặp, rồi đuổi hết mọi người ra ngoài. Cả nhà em lo lắm, nên đứng ngoài để nghe lén. Bà em vừa vào, cậu em nấc lên một tiếng: "Nhà mình có nợ nần gì ai không, mẹ?" Bà em đứng chết trân, lặng người đi...
Bà em hỏi lý do tại sao đi ô tô bao năm, đi mòn cả cái đê đó rồi mà giữa trưa lại đâm vào lề? Tại sao lái ô tô mà lại bị gãy chân, nằm lăn ra giữa đường như thế trong khi xung quanh không có vết phanh nào cả? Cậu em sợ lắm. Giọng cậu chùng xuống, bảo rằng, lúc cậu lái xe trên đê, bỗng nhiên có một người đánh xe ngựa chạy ngược lại, lao thẳng vào phía cậu. Cậu em hoảng quá, đánh lái đâm vào bờ đê. Lúc này vẫn tỉnh táo, nhưng không thấy đau ở đâu cả. Tự dưng người đó thò tay vào lôi cậu ra giữa đường, chân tập tễnh, há mồm lè lưỡi đỏ lòm, nói: "Tao lấy lại của thằng con mày một chân." Cậu em thấy cái xe ngựa nghiến qua người, rồi ngất đi không biết gì nữa...
Bà em khóc, chạy ra ngoài bảo các mợ chăm sóc cho cậu, rồi bắt xe ôm từ 108 đi thẳng về Gia Lâm. Mọi người đưa cậu đi mổ, lúc này cậu em lại mê man...
Quay trở lại chuyện năm xưa, ông em cứu cô N. trên sông. Cứu người là làm phúc, nhưng những chuyện xảy ra sau này khiến ông em hiểu rằng đã mắc nợ với ba người: bà ăn xin, cô N. và Hà Bá!
Hà Bá không cho phép bắt người trên sông, cướp người thì phải đền mạng, đó là quy tắc bất di bất dịch cho bất kỳ sinh linh nào sống trên khúc sông của Hà Bá. Ông em biết điều này, nhưng một phần vì còn trẻ, sông nước quanh năm, một phần vì bản năng cứu người, ông em cũng chẳng màng.
Năm mẹ em 12 tuổi, lũ lên cao, xác người chết dạt vào làng nhiều, dân cũng đem chôn cho bằng hết. Đêm hôm đó, khi đi làm về, ông em gặp một xác người trôi dọc triền đê. Hô hoán to rồi ông nhảy xuống kéo cái xác vào bờ. Đó là xác một người đàn ông chết đã lâu, trương phềnh, hôi thối, kẹt theo cái cây trôi lập lờ. Chật vật mãi ông cũng kéo được vào bờ. Vừa vào đến nơi, cái chân xác chết kẹt vào thân cây, đứt rời, rơi xuống sông bặt tích... Lúc này dân cũng kéo ra. Ông em nhìn theo chỗ cái chân người vừa rơi xuống, định nhảy xuống mò nhưng đột nhiên có linh tính gì đó, ông vác áo lên vai trở về nhà.
Đấy cũng là đêm mà năm mẹ em gặp ông tướng người Tàu, và cũng là đêm ông em vác dao đuổi ra sông...
Người ta thường nói con gái 13 tuổi là tuổi trăng non, là thời điểm bắt đầu trở nên xinh đẹp và dậy thì thành thiếu nữ. Ở vùng đất này, con gái cả thường gánh vác nặng nề hơn con trai, chẳng hiểu vì lý do gì.
Có một chuyện mà sau này người làng kể lại, ông em mới biết. Khi ông bỏ đi, cái xác người đột nhiên rục rịch chuyển động rồi trôi thẳng ra sông, không cách nào níu lại. Có người khẳng định, thề sống thề chết rằng nó mở mắt nhìn theo hướng ông em đang trèo lên đê... Cơ mà ông em coi thế là vớ vẩn, chẳng tin...
Năm mẹ em tròn 13 tuổi, trong làng có điều quái dị.
Đường ra sông đột nhiên mở rộng, sáng nào người làng đi qua cũng thấy có vết chân ngựa. Hàng đêm ngoài bãi có tiếng rậm rịch, ý ới, cả tiếng gầm gừ, nhưng tuyệt nhiên không ai dám bén mảng ra ngó nghiêng. Đây là đất độc.
Cái chỗ mọi năm chôn người chết trôi, các ụ đất tự nhiên cứ phẳng dần rất nhanh, qua mấy đêm mà trở nên bằng phẳng, không thể phân biệt được mộ ai với ai cả. Dân làng coi đó là điềm gở, ngày đêm lên chùa cầu khất. Họ lại lập cái đàn ở bờ sông cúng bái suốt 5 hôm. Người ta bảo, có điềm Hà Bá đòi người...
Tiếng gầm gừ và rậm rịch ngoài bãi cứ diễn ra liên tiếp đến tháng 8 năm đó. Trăng tròn, mẹ em cũng vừa tròn 13 tuổi, và trung thu cũng là lúc âm khí trở nên nặng nề nhất...
Đêm trung thu, ông em đi làm ca 3, vừa lúc đó có người gõ cửa. Bà em chạy ra mở, ngoài sân vắng tanh, chỉ thấy một cơn gió thổi vào làm tắt hết đèn nến. Mẹ em chạy lại ôm ba đứa em, còn bà thì loay hoay chốt cửa và đi tìm lửa. Bỗng từ góc nhà có một cái bóng to lù lù, mắt đỏ quạnh phát sáng, giọng ồm ồm bảo: "Chúng mày có thần yểm mãi được thì đời hai thằng này sẽ bị tuyệt tự." Nói xong, nó chỉ vào hai ông cậu em rồi biến mất. Bà em sợ quá, chạy lên ban thờ, thì chỗ thờ ông tướng Tàu đã lụi hương từ lúc nào. Ngoài trời, mây kéo che mất ánh trăng...
Sau này, khi nhiều chuyện xảy ra, bà có kể với em và một vài người khác về mọi chuyện. Bà em hiểu, năm mẹ em gần 13 tuổi, Hà Bá muốn đòi nợ... Cái xác trôi vào đê năm đó là Hà Bá đưa vào, dụ kéo ông em xuống sông nhưng không thành. Sau đó nó mất chân, vì thế mà sinh lòng oán ghét. Việc cậu C. bị ngã ngoài đê chính là nó làm để đòi lại cái chân...
Mọi hoạn nạn tưởng thế là qua, nhưng chẳng dễ dàng như vậy...
Đề xuất Tiên Hiệp: Nhất Kiếm Độc Tôn (Dịch)