Theo lẽ thường tình, người ta sống ở đâu thì cũng mang trong mình nỗi sợ hãi về một điều mơ hồ tại nơi đó. Đối với dân sông nước và những người sống bên vạn chài, nỗi sợ lớn nhất chính là “Hà bá”. Hà bá là gì không ai biết, nhưng theo lời các cụ xưa kể, đó là một vị thần được trời gửi xuống để cai quản một đoạn sông. Do đó, dân chài đã sinh ra tập tục thờ Hà bá, cầu mong những chuyến câu, mẻ lưới được thuận lợi, cuộc sống trên thuyền nay đây mai đó được yên ổn và không bị yêu ma quấy nhiễu. Dần dần, họ hình thành những “giao ước” ngầm, bất thành văn để thỏa hiệp với Hà bá. Người sắp chết đuối, dù có vẫy vùng gào thét, hay cả người thân, thì người làm nghề sông nước cũng không bao giờ được cứu. Nếu cứu người đó khỏi tay Hà bá, cả gia đình sẽ phải trả giá... Dù sao đây cũng chỉ là một hủ tục. Trong câu chuyện này, em xin phép không đề cập đến, vì đối với người dân làng em, có một thứ còn đáng sợ hơn Hà bá, được gọi là “Thuồng luồng”.
Cách đây chừng một năm, trên báo mạng có viết về một loài rùa khổng lồ từng sống trên sông Hồng. Chúng cứ lần lượt mất dần, cho đến khi chỉ còn một con rùa sống trên bãi giữa. Con rùa này to bằng cái phản, màu đen, thường lên bờ cắp trâu rồi lội xuống sông ăn. Dân làng sợ hãi, tìm đủ mọi cách để trừ khử nó. Sau một thời gian đuổi đánh, cho đến khi một mũi lao ghim trúng vào người, con rùa mới bơi ngược dòng biến mất. Người ta nói con rùa sợ hãi, lại bị dân truy đuổi nên đã trốn đi, nhưng với ông bà và người làng em, mọi chuyện không đơn giản như vậy.
Khoảng hơn 10 năm trước, khi ông em còn sống, ông vẫn thường ra sông tắm nhưng không còn khỏe như trước. Ông chỉ tắm một lần vào buổi sáng sớm, khoảng nửa tiếng là về. Là người dân bờ bãi từ nhỏ, gan dạ, cường tráng, ông cũng tuyệt đối kiêng cữ, tránh động chạm đến thần thánh hay loài ma nam ngoài sông. Đều như đếm, sáng tinh mơ lúc 6 giờ, ông em ra bờ tắm, và tầm khoảng 6 rưỡi, 7 giờ kém là về ăn sáng. Mọi thứ cứ như vậy lặp đi lặp lại cho đến một ngày. Hôm đó, cả nhà cậu D, cậu C đi vắng; dì T làm việc ở Hà Nội, nên chỉ có ông bà ở nhà. Đến 8 giờ sáng, không thấy ông về, bà em hốt hoảng đi tìm. Bà biết chắc ma không bắt ông vì vía ông em rất nặng, chỉ lo ông bị trúng gió và ngã xuống nước thì không biết sẽ ra sao. Khi chạy ra bờ sông, bà thấy ông đang tắm ở giữa sông, tay chân vẫn kỳ cọ như mọi khi. Bà gọi ông vào, nhưng không thấy ông trả lời. Ông em vẫn thản nhiên tắm. Khi bà em bước gần hơn, gần sát bờ sông, định gọi to cho ông nghe thấy, lúc này bà mới phát hiện ra một điều kinh hãi... Chỗ ông đang tắm cách bờ khoảng chục mét, nước sâu quá đầu, nhưng ông em vẫn nhô nửa người lên, hai tay kỳ cọ như đang đứng trên một vật gì đó... Sững sờ một lúc, linh cảm chẳng lành, bà em cất tiếng hét thất thanh. Ông em giật mình quay lại, chúi người ngã bổ ra đằng sau. Chỗ ông mới đứng gợn thành một dải sóng kéo dài, nghe "oạp" một tiếng rất lớn. Ông em vẫn tỉnh táo hoàn toàn, bơi về bờ.
Bà hỏi, ông em kể rằng ông bơi ra đến đoạn đó như mọi khi, đang định ngụp mấy cái rồi về, thì tự dưng chân ông chạm vào một hòn đá trơn nhẵn, rộng khoảng 1m nhô lên ở đáy. Rồi chẳng hiểu sao, ông lại đứng lên hòn đá đó, tắm rửa bình thường, cảm thấy trong người hơi mơ màng. Bà em bảo ông đã tắm sông được hơn 2 tiếng rồi, nhưng ông em không tin, vì ông chỉ vừa mới đứng lên đó được một lúc, chưa đầy 10 phút thì thấy bà gọi... Bà nói, lúc ông ngã, tiếng "oạp" rất to vang lên, và sông gợn sóng kéo dài kỳ lạ ở chỗ đó. Cả hai hoảng quá, dắt nhau về thẳng.
Đi hết cầu Chương Dương, qua ngã tư Ngô Gia Tự - đường 5, đoạn Khu đô thị Việt Hưng là làng rắn Lệ Mật. Nơi đây rắn rất nhiều, dữ dằn và xuất hiện ở khắp nơi. Từ lâu, làng Lệ Mật đã nổi tiếng với đặc sản rắn, người dân tấp nập kéo đến để thưởng thức, công việc làm ăn phát đạt vô cùng. Họ dựng nhà, tậu xe, xây đường lớn cũng từ mạng rắn mà ra. Thế nhưng, từ đó cũng phát sinh nhiều chuyện kỳ dị. Những con trâu, con bò đột nhiên biến mất, hay có những tiếng động rột roạt lúc nửa đêm ngoài làng. Hồi đó, bên quê em còn nhiều cây cối, dân thưa thớt, không nhộn nhịp như dải phố Nguyễn Văn Cừ như bây giờ. Dân làng sợ hãi, mời thầy từ làng em đến xem. Thầy làng sang, coi qua một vòng trong làng, biết đã có biến, khu này đã bị một cái Tinh lớn bén mảng. Thầy bèn lập đàn, lấy máu trâu bò đổ một đường ra sông rồi tế 49 hình nhân bên ngoài. Đêm đó, cả làng đóng cửa kín mít, đến nửa đêm nghe tiếng rột roạt rất nhanh và mạnh, cùng với tiếng rít xè xè lẫn trong gió. Sáng hôm sau, vết máu trâu bò hôm trước lằn nguyên vết đất bị cày xới ra đến tận ngoài sông. Ông thầy lĩnh tiền rồi ra về. Mười ngày sau, người ta tìm thấy xác ông thầy trên bờ đê làng, gãy hết xương cốt, máu trào ra từ mũi, miệng, tai tong tỏng, hai mắt đã bị nổ nát bét... Kể từ đó, ngoài bờ sông làng em thường nghe tiếng ì oạp lúc nửa đêm.
Hồi nhỏ, mẹ em thường xin nước gạo ngoài Hà Nội về nuôi lợn. Đường xá hồi đó rất thưa người, mẹ em lại thường đạp xe về muộn. Có một tối nọ, khi đang thong dong đạp xe trên cầu Long Biên, mẹ em thấy một cái gợn to dưới mặt sông. Mẹ em kể, năm đó nước lên cao, cách mặt cầu chưa đầy 5m, dừng xe nhìn kỹ, mẹ em tá hỏa nhận ra dưới cái gợn đó, rất sát mặt nước, là bóng của một con rắn cực kỳ lớn, màu đen sì, đang bơi từ từ về phía bãi làng em... Mẹ em bảo chẳng ước lượng được nó dài bao nhiêu mét, vì lúc đó còn nhỏ, lại hoảng quá nên không nghĩ được gì; chỉ nhớ nó rất dài, lúc nổi lúc lặn, đầu có cái sừng lớn màu đỏ. Mẹ em đứng trố mắt nhìn được một chút thì nó lặn xuống đáy sông.
Tết năm đó, cả nhà ngoại em đi chùa trong làng. Sư ông là người cao tuổi, sống ở làng từ khi còn là chú tiểu bé con. Bà em đem chuyện hỏi sư ông, sư mặt đăm chiêu một lúc lâu, rồi bảo ra bàn nước ngồi nói chuyện. Sư kể, từ cái năm thầy pháp đi trừ tà, cái Tinh đó theo về làng, trả thù ông thầy vì làm nó mất chỗ kiếm ăn. Đó là cái tinh rắn, do oan khí của rất nhiều con rắn bị giết ăn thịt hợp lại. Lâu dần, nó trở thành ma ngoài sông. Con này ngủ dưới đáy sông, ăn xác người chết trôi qua hoặc bắt trộm trâu bò ven bờ. Con rắn này to và khỏe vô cùng, nhưng không bắt người bao giờ. Sư nói có lẽ là do Thành hoàng làng mình thiêng và đã yểm ngoài bãi nên yêu ma không thể xâm phạm vào trong. Những con rùa khổng lồ ngày xưa chắc đã bị con này cuốn chết hoặc bị ăn thịt. Điều này sư khẳng định, bởi từ sau năm con tinh này về, loài rùa ở sông cứ mất dần, cuối cùng tuyệt diệt... Cái ụ mà ông ngoại em đứng lên chính là lưng của nó; nó muốn dìm chết hoặc bắt ông nhưng vì vía ông nặng quá, lại là dân thổ địa của làng, có bà em kịp thời gọi nên nó chưa làm gì...
Bây giờ, mỗi khi về quê, qua cầu, em luôn nhìn xuống sông... Nước vẫn cuộn những vệt đỏ dập dềnh…
Đề xuất Tiên Hiệp: Bách Luyện Thành Tiên (Dịch)