Chương 11: Bắt chim

Bắt chim.

Ngày xưa, muốn bắt được mấy con chim non để nuôi chơi hay bắn được con chim là việc kì công lắm. Phải đi tìm từ những cành ổi, cành bưởi có cái chạc chữ V thật ngay ngắn, rồi chọn một đoạn dây săm xe đạp còn tốt, một miếng da nho nhỏ làm bầu đạn. Sau đó, hì hục gọt đẽo cả buổi mới thành hình chiếc súng cao su. Còn đạn thì chọn đám đất sét dẻo, nhào nặn cho thật nhuyễn rồi vo tròn thành những viên bi bằng hạt nhãn. Tiếp theo, chọn chỗ thoáng phơi cho khô giòn rồi gói lại, tìm xem trong làng có nhà nào đốt lò gạch thì đem đến nung nhờ. Những viên bi chuyển màu đỏ au nằm lọt trong miếng da bầu đạn, bắn thuận tay lắm. Đường đạn cũng chuẩn. Viên đạn vo phải khéo, không tròn đều là bay không thẳng. Đạn ăn lên, tên ăn xuống. Nhưng đạn bắn chim thì ăn xuống như tên, theo lực hút của trái đất. Nên khi ngắm bắn phải nhích lên một tẹo để đạn bay lân xuống là vừa.

Chuẩn bị xong súng ống đạn dược là bắt đầu lên đường đi săn chim.

Đi săn chim nên săn vào buổi trưa nắng, chim hay tìm những tán cây rậm vừa tìm sâu vừa tránh nắng. Phải đi rón rén, nhè nhẹ, xác định được chú nào phải giương súng thuận tay, kéo căng dây thun, ngắm chuẩn một cái là bắn ngay, vì giống chim ít khi đứng im mà nhảy chuyển liên tục. Duy chỉ có giống bói cá đứng rình mồi ở bờ ao, bờ đầm thì mới đứng im lìm như tượng, tha hồ mà ngắm nghía rồi mới buông chạc.

Còn giống chim sâu, chim sẻ, chim sẻ rừng thì vừa nhỏ con vừa chuyền liên tục, rất khó bắn. Nhưng nhiều và dễ kiếm. Bắn chim phải luồn ép người như thợ săn, không thấy động là nó bay mất ngay. Vào mùa chim di cư, có những con chim to lớn, lạc đàn hay sao ấy, bọn tôi hay gọi là chim lạ. Ha ha, cái từ ấy bây giờ dân tình lại hay dùng ra phết. Tàu lạ, mùi lạ, hình lạ... Chứ chúng tôi gọi chim lạ từ lâu lắm rồi. Những con chim ấy vỗ cánh bay là gió phần phật, nghiêng ngả đám tre lá. Có những con sải cánh to lớn đến hàng mét. Loại ấy đạn bi không hạ được. Chính tôi đã bắn một viên rất căng trúng con chim ấy, chỉ nghe tiếng bộp một cái, rồi con chim hốt hoảng đập cánh bay đi, để lại sự tiếc rẻ khôn cùng. Loại ấy phải đạn ghém hoặc hoa cà, hoa cải mới hạ được.

Chích chòe, chào mào thì thi thoảng mới gặp mà cũng khó bắn. Tôi lại không phải là tay thiện xạ nên số lượng chim bắn được không nhiều, kể cả là sau này có bắn bằng súng hơi cũng không được chính xác. Đi cả buổi, hôm nào số đỏ thì được khoảng chục con chim các loại, về nhà lại lục cục làm lông, thui vàng rồi băm lẫn với lá lốt để rán chả. Ngày xưa chả mấy khi được ăn thịt nên những bữa chả chim, chừng được mỗi người dăm miếng gắp ấy thật là ngon nhớ đời. Có lần tôi bắt chim ở buồng cau họ. Quan sát thấy cả đàn chim làm tổ ở buồng cau. Đợi tối xuống, tôi lấy cái bao buộc một cái vanh ngoài, bao buộc dây rút cẩn thận. Rồi sang gọi cái Liễu. Nó bảo đêm muộn rồi có trò gì thế. Tôi bảo: "Cứ đi với tao, hay lắm." Rồi hai đứa mò đến gốc cau. Nó cứ tì sát vào người tôi, hình như là ngực nó to to, căng căng thì phải. Nhưng tôi chả để ý. Cái cần để ý là dặn nó:

"Khi tao ụp cái bao vào buồng cau thì mày rút sợi dây này thật nhanh nhé." Giờ thì nó hiểu ra, mắt tỉnh ngủ, sáng long lanh trong bóng tối như mắt mèo. Nó nhìn tôi ngưỡng mộ lắm. Ánh mắt ấy bảo cho tôi biết như thế. Nhè nhẹ, nín thở đưa cái bao lên, lựa cho cái vanh ụp vào buồng cau. Tôi hô:

"Giật dây!"

Con Liễu giật sợi dây thật mạnh. Thế là lục xục, loạt soạt, lít chít. Cả đàn chim hốt hoảng lao ra, chui trọn vào bao. Chỉ cần hạ bao xuống, nhẩn nha tóm cổ từng con ra. Con Liễu nhảy đu lên cổ tôi:

"Ui, bắt kiểu này thích thế! Thích thế!"

Nó thơm chụt vào gáy tôi mấy cái. Ngu thật, tôi lại lấy tay lau ngay xem có bị dính nước bọt hay không rồi làu bàu:

"Con điên. Thịt ngay hay mai?"

Nó bảo:

"Ui, đội chim này đáng yêu quá, chả muốn ăn thịt."

Tôi lừ mắt:

"Cho một con để nuôi, còn mai tao thịt tất."

Nó xị mặt rồi giận dỗi quay về.

Giờ mà có dịp, thì chắc không như thế đâu Liễu ạ.

Hôm sau trẻ con cả xóm ăn chim quay nhớ đời.

Chim có nhiều loại nhưng phần đông là các loài chim nhỏ, chỉ băm viên rán chả là ăn được. Ngày trước cứ có thịt ăn là ngon. Các chị tôi hay trêu đùa nhau bằng câu ca: "Mẹ ơi ăn rau chán chết, sao mẹ không mua thịt cá mà ăn." Có thịt có cá để ăn cơm là một mơ ước bình dị mà lại không dễ gì có được nên mọi hoạt động của người lớn cũng như trẻ con hầu như chỉ để hướng tới bữa ăn tươm tất trong gia đình. Nên những bữa cơm có tí thịt chim nó ấm chân răng, nó cứ ấm mãi đến tận bây giờ. Cuộc sống hiện đại lên, đời sống vật chất đầy đủ đến thừa mứa. Khoảng cách gần lại, cả thế giới có thể kết nối với nhau qua vài cái nhấp và gạt tay. Nhưng khoảng cách của tình thân, tình thương, tình yêu thì lại tỉ lệ nghịch. Những lời yêu thương cứ ít đi, thay vào đó là áp lực, là chỉ trích, là gắt gỏng, là đòi hỏi. Thật là mệt mỏi. Đêm mơ mới thấy đĩa chim rán ngày nào.