Đó là một câu nói mang triết lý sống của một người đàn ông từng trải, thốt lên với em trong một lần ngồi uống rượu. Trong cái hơi men ngà ngà của chai vodka mới bật nắp, lão ngồi cô độc lật từng tấm hình chụp chung gia đình ra ngắm nghía. Đôi bàn tay chai sạn, một thời làm biết bao kẻ phải nể phục, giờ đây lại run run khi nâng niu những bức ảnh của gia đình mình. Trớ trêu thật đấy...
"... Cái gì khi mình làm về sau này cũng phải trả giá. Đó là điều anh nghiệm ra khi ngồi ở trong tù. Đến khi ra tù rồi thì mọi thứ chẳng còn được như xưa nữa, giờ muốn bắt đầu lại mọi thứ mà khó khăn quá..."
Vừa nói, lão vừa trầm ngâm châm một điếu thuốc, hít thật sâu tất cả mọi đau khổ vào lồng ngực, để rồi sau đó lại thở ra những đám mây trắng xóa mang theo những nỗi niềm tan biến vào không khí. Em cũng chẳng biết phải khuyên bảo lão thế nào, có lẽ cũng lâu lắm rồi, em mới chẳng biết nói gì khi nghe về câu chuyện của một ai đó như vậy... Nếu có từ nào để nói về tình cảnh hiện tại của lão lúc này, thì chắc em nghĩ chỉ có từ "tuyệt vọng" là chính xác nhất. Ở cái tuổi của em, đi làm không có bạn bè, gia đình bên cạnh đã là một điều gì đó cô đơn, thì ở cái tuổi ngũ tuần như của lão, mọi thứ dường như còn cô độc hơn khi chỉ có một thân một mình, bạn bè, gia đình đều quay lưng hắt hủi lão, ngay cả đứa con lão cũng đã lâu không gặp mặt. Chẳng biết trách ai cả, lão kể, nếu có trách thì chỉ trách bản thân mình, chỉ vì quá nóng giận mà đánh mất mọi thứ.
"... Giá như, cái ngày định mệnh hôm đó anh không uống rượu... Giá như hôm đó anh không sang nhà thằng bạn thân bất chợt... Giá như... Anh nhắm mắt cho qua mọi chuyện thì giờ có lẽ anh cũng không phải như thế này..."
... Những câu nói cay đắng ân hận toát ra từ khóe miệng lão, mọi thứ xung quanh như tĩnh lặng hơn rất nhiều. Khuôn mặt khắc khổ hằn lên những nếp nhăn từng trải qua biết bao mảng sáng tối của cái sự đời này, như kìm nén những dòng nước mắt chực trào ra ngay lúc này... Lão thật sự trước kia là một "thằng đàn ông có tài". Từ vùng quê nghèo lên Hà Nội lập nghiệp với hai bàn tay trắng. Một thân một mình lão đã lang thang bon chen đủ mọi nghề để kiếm sống, đến khi có chút vốn liếng sau mấy năm dành dụm. Lão xin vào học nghề ở một xưởng sửa xe ô tô, rồi sau này đi vay mượn bạn bè đứng ra mở một cửa hàng sửa xe, bán phụ tùng cho riêng mình. Về sau lấy vợ, có thằng con trai thì lão bắt đầu có vốn rồi chạy vạy vay mượn phát triển tham gia vào các lĩnh vực khác. Nhưng đúng là người tính không bằng trời tính, rồi đến thời kỳ lão bắt đầu làm ăn thua lỗ, chuyện tiền bạc, gia đình cũng vì thế mà lục đục theo. Lão bắt đầu nghe người ta xầm xì về vợ mình với một ai đó, cho đến một ngày, cái ngày nghiệt ngã khi lão phát hiện ra tình nhân của vợ mình chính là thằng bạn thân từng giúp mình gây dựng cơ ngơi ngày trước. Bao nhiêu ức chế, thù hận bấy lâu lão dồn nén cả vào con dao mà lão cầm, rồi tiếng thét vang lên, cùng nỗi đau, tiếng khóc, và sự tuyệt vọng đến cùng cực...
"... Anh vẫn còn nhớ như in cái ngày đầu tiên anh vào tù, lúc đấy chẳng còn thiết gì chuyện sống chết nữa, đầu óc chỉ nghĩ về thằng cu ở nhà không biết ra sao... Nhiều khi, có lần anh không làm theo lời thằng chủ phòng, bị nó đánh cho chảy máu, trật khớp, đau quá mà chẳng khóc được... Chỉ nghĩ đây là cái nhân quả mình gây ra phải chịu thôi, biết làm sao được..."
Lão vừa nói vừa rót từng ly rượu rồi nốc ực một cái vào cổ họng như thể quên đi những gì mà đã từng phải chịu đựng. Em nhìn mà thấy lão đáng thương hơn đáng trách, âu cũng là cái trớ trêu của số phận chứ biết làm sao được. Nếu đặt mình vào tình cảnh lúc đó, liệu có mấy ai đủ bình tĩnh để suy xét hành động nào là đúng sai. Có chăng là tùy vào trái tim và cái đầu lúc đó mách bảo mình nên làm gì, nên khóc, nên chạy đi, nên đứng yên trách móc chửi bới... hay nên hành động như lão đã từng làm... Em thì không tung hô hành động của lão là đúng mà cũng chẳng lên án điều gì là sai. Phàm đã là con người, thì ai cũng sẽ có lần mắc lỗi lầm, quan trọng là sau đó lương tâm mình cảm thấy thế nào, liệu có thanh thản, nhẹ nhõm hơn, hay sẽ lại sống trong quá khứ, ân hận cả cuộc đời sau này...