Chương 6: Đám cưới

Bà em vốn sinh ra trong một gia đình giàu có, nhưng khi lớn lên, gia cảnh cũng tan nát. Cụ ngoại mất, tài sản tiêu tán. Mồ côi cha mẹ, bà em cùng các chị phải trở về quê trồng ngô ngoài bãi như bao người khác trong làng. Mọi người bàn tán, chị em con N. quyền quý chắc gì chịu được, nhưng bà em hoàn toàn không than vãn lời nào. Ông em hơn bà em 6 tuổi. Từ nhỏ cho đến khi trưởng thành, ông em chỉ thích bơi lội ngoài sông và chăm chỉ làm ăn. Nắng gió đã rèn luyện khiến làn da ông nâu bóng, cơ bắp rắn rỏi, đúng nghĩa là một lực điền. Trong ký ức em, ông ngoại rất cao, khỏe mạnh và đẹp trai. Con gái làng hồi đó hay khúc khích thách đố, trêu nhau xem ai đưa được anh T. tách khỏi bãi bồi để làm rể. Mặc kệ tất cả, ông em coi như không thấy; cuộc sống của ông chỉ gắn liền với đồng ngô, bãi bồi và con sông Hồng, năm nào cũng xối nước vào làng.

Hàng năm, vào mùa nước lớn, con sông lại dâng cao, tràn vào ngập nửa cái làng Bắc Biên nhỏ bé. Dân làng lũ lượt kéo nhau đi sơ tán, hoặc ra thành phố kiếm việc làm. Lũ ở sông Hồng thường rất lớn nhưng cũng rất đều đặn, và nó cũng đều đặn mang vào làng những cái xác… của trâu bò, lợn gà chết trôi, và cả của những người xấu số. Xác họ dạt vào bờ, vướng vào bụi tre, bãi bồi. Cứ hết mùa nước, thanh niên làng lại đưa họ ra chôn cất, để người nhà nếu có đi tìm thì còn có thể đem về được. Năm 1956, nước dâng cao đột ngột, chảy xiết và sâu quá đầu người. Hầu như người làng đều di tản hết; chỉ còn lại số ít thanh niên ở lại đi vớt gỗ đóng bè, trong đó có ông em. Hôm đó, đang mải vớt khúc cây trôi theo dòng, ông em chợt nghe tiếng kêu cứu thất thanh. Một người phụ nữ trẻ, bám vào khúc cây đang bị nước cuốn ra giữa dòng. Nước chảy ra phía sông rất siết và tạo thành dòng chảy chẳng theo phương hướng nào. Thanh niên trong làng nhìn nhau ngao ngán. Ông em không nói gì, lao ngay về phía đó. Nhờ từ nhỏ đã ở ngoài bãi nên ông bơi như rái cá. Ông thuộc lòng chỗ sâu, chỗ nông của dải sông. Vật lộn một lúc lâu, ông em cũng đưa được người phụ nữ vào bờ, mệt lử. Lúc này, ông mới nhận ra cô gái đó tên N., là người cùng làng. N. đang thu dọn đồ đạc, buộc lại một chút trước khi di tản thì bất ngờ bị rơi xuống vùng nước xoáy. Chật vật xoay xở, cô mới bám được vào một thân cây trôi qua. May thay có ông em kéo lại, nếu không chắc chắn sẽ bỏ mạng như những người xấu số đã dạt vào làng mỗi năm.

Ông em không coi trọng việc cứu người hay được trả ơn, cũng không quan tâm đến việc cô N. từ sau lần đó ngày nào cũng ra bãi thăm ông. Cô N. lúc này đã chuẩn bị cưới một người khác, là công nhân ở huyện, nên ông em càng không màng. Ông em nói thẳng, phũ phàng, và đuổi cô N. không cho ra bãi nữa vì hàng xóm cũng bắt đầu bàn tán. Cô N. chỉ đến gặp ông vào buổi trưa và lúc chạng vạng tối, các buổi khác tuyệt nhiên không làm phiền đến bãi bồi; thỉnh thoảng chỉ mang cho ông ấm nước, kho cho ông khúc cá hay dọn dẹp cái lều ngoài bãi của ông. Sau một thời gian dài tránh mặt, ông em quyết định xin vào làm công nhân trong nhà máy bút bi Hồng Hà, từ đó cũng ít ra bãi; cái lều trở nên hoang phế.

Kể từ khi bỏ bãi, lên nhà máy làm việc, ông em quen một cô gái khác cùng làng, xinh đẹp và mạnh mẽ. Hai người ngày ngày quấn quýt bên nhau như đôi sam. Ông em cũng không còn ra bãi nữa. Cô N. biết ông đi làm công nhân, nhưng vẫn ngày hai buổi trưa và chiều tối ra bãi chờ đợi. Ngày hay tin ông em lấy vợ - cô gái kia, và cũng chính là bà ngoại em, cô N. hẹn ông em ra bãi sông nói chuyện. Ông em kể, cô N. bảo từ sau hôm được ông cứu, trưa và chiều tối nào cũng có một người đàn bà kéo cô ra bãi. Người đàn bà ấy đi tập tễnh, giọng khò khè, bắt cô nấu cơm, dọn dẹp cho ông em. Cô N. nói cô vẫn yêu chồng chưa cưới, nhưng ngày nào cũng bị dắt theo chân người kia ra bãi, kể cả sau khi ông đi làm công nhân. Ông em lạnh toát sống lưng. Cô N. khóc rất nhiều, bảo rằng đời em chẳng thuộc về em, và nói rất nhiều câu vô nghĩa khác rồi chạy về nhà. Sáng hôm sau, người làng tìm thấy cô N. treo cổ chết trong cái lều của ông em… Đêm tân hôn, có con mèo đen từ đâu nhảy lên xà nhà, nhìn ông em rồi nói “Tao đây, tao đây” bảy lần…

Quay lại chuyện năm bà em bị điên trở về nhà. Đêm hôm bà em về, bước vào nhà, người ông nhìn thấy không phải bà em, mà là cô N. đứng bên cạnh là bà già ăn xin năm trước. Bà già ăn xin nhìn ông, bảo “Tao đây”… Khi bà ngoại kể chuyện với mẹ em, ông em lẳng lặng lên ban thờ thắp hương cho ông quan Tàu… Ba nén hương vừa tàn thì gió rít rất to ngoài bãi, cửa mở toang rồi đóng sập lại. Lúc này, ông em mới xuống nhà nói chuyện với bà...