Chương 197: Hạt giống

Mùa hạ năm ấy, trời xanh thăm thẳm điểm xuyết mây trắng, khí trời Giang Ninh dịu mát, trong thành ngoài thành thảy đều an nhàn. Ánh nắng rực rỡ chan hòa khắp nẻo đường, từng góc đình viện, bóng cây đổ dài loang lổ. Chim chóc lượn bay trên sông, thuyền hoa xuôi ngược bến thuyền. Trong thành cổ, khách bộ hành qua lại tấp nập, quán rượu trà lầu vang vọng tiếng ngâm xướng của nghệ nhân, điệu đàn réo rắt, hương trà xanh quyện cùng lời hàn huyên của bằng hữu, thảy thảy hòa vào nhau, dệt nên bức họa mùa hạ an bình.

Chiều hôm ấy, trong một viện lạc bên rìa thành, hương trà đang tỏa ngát. Bóng cây ngô đồng đổ xuống, nhuộm sắc cờ đen trắng trên bàn cờ thành những mảng sáng tối đan xen. Giữa khung cảnh ấy, tiếng thiếu niên vang lên.

"Mạnh Tử từng dạy rằng, dân không ỷ vào bờ cõi hiểm trở, nước không cậy vào sông núi vững bền, muốn uy phục thiên hạ chẳng dựa vào binh khí sắc bén. Người đắc đạo được nhiều kẻ giúp, kẻ thất đạo ít người phò. Lời Thánh hiền cố nhiên là chí lý, song từ xưa đến nay, kẻ được nhiều người giúp đỡ nhất thời, chưa hẳn đã là người đắc đạo; kẻ thất đạo, ít kẻ phò, cũng thường tự cho mình là người đắc đạo. Vậy rốt cuộc, đâu là Đại đạo? Khổng Tử có lời: 'Kẻ giả dối mà ra vẻ chất phác, ấy là giặc của đức.' Bởi lẽ đó, ta nghĩ rằng..."

Thiếu niên dáng người chẳng cao, gương mặt còn vương nét ngây thơ, độ tuổi chừng mười một, mười hai. Song, một thân trường sam trắng, khăn chít đầu phóng khoáng, lại khiến y trông như một tiểu đại nhân chững chạc. Kỳ thực, vào thời này, nhi đồng nhà thường dân ở tuổi ấy chưa từng trải sự đời nhiều, tóc vẫn búi chỏm đôi, tức là hai búi tóc tách đôi bên, trông tựa sừng nên cổ nhân gọi là "tóc để chỏm". Trong Kinh Thi cũng có câu: "Tóc để chỏm chi yến, nói cười yến yến." Nhưng thảy thảy đều có phân chia. Thường thì, nhi đồng đến tuổi mười lăm đến hai mươi mới làm lễ quán, lấy đó trưởng thành. Song, nếu là con nhà nông, mười ba, mười bốn tuổi đã thành thân sinh con cũng chẳng hiếm, nhiều kẻ mười lăm tuổi đã gánh vác gia đình. Còn con nhà thành thị, sau khi học vỡ lòng, hiểu biết nhiều hơn chút, liền thường tự xưng là văn sĩ. Bấy giờ, văn phong xã hội thịnh vượng, vài nhi đồng thiếu niên có thể làm vài bài thơ thường khoác áo nho, khăn chít đầu, trông tựa tiểu đại nhân, tràn đầy triều khí. Chỉ cần ăn mặc giản dị, cũng chẳng ai dị nghị. Chẳng hạn, thiếu niên mười lăm, mười sáu tuổi miệng đầy văn chương, chỉ điểm giang sơn, cùng bè bạn du ngoạn, cũng đâu phải chuyện lạ lùng gì.

Thiếu niên đang đàm luận trong đình viện ấy chính là Chu Quân Vũ, một trong các đệ tử của Ninh Nghị. Y xưa nay vốn là nhi đồng hoạt bát, chỉ trong một năm gần đây lại dần lộ vẻ chững chạc. Dẫu sao, một hài tử mười một, mười hai tuổi dẫu có trưởng thành cũng hữu hạn, song cốt yếu là trong lòng y đã có những suy nghĩ riêng, chẳng còn như ngày xưa rong chơi qua ngày, bèn tự cho là mình đã "lớn". Y đứng dậy, dáng vẻ vốn thanh tú, nay khoác áo tiểu thư sinh, toát lên vài phần khí khái hào hùng.

Y đứng đó, vừa nói vừa suy ngẫm, sắp xếp lời lẽ, cốt để đáp lời vấn đề của các bậc trưởng bối trong sân. Dưới bóng cây, Tần lão và Khang Hiền vừa hạ xong một ván cờ, tiện miệng hỏi vài câu. Y bèn luận giải về "Đại đạo chi biện" một phen. Bên hiên viện, một thiếu nữ ngồi trên ghế đẩu, ngắm nhìn cảnh tượng này. Nàng tuổi cũng chẳng lớn, tóc vẫn búi chỏm đôi, khoác váy áo mùa hè màu phấn trắng, tôn lên vòng eo thon nhỏ cùng đôi chân đi giày thêu răng bạch vàng nhạt nhỏ nhắn. Thiếu nữ hai tay chống cằm, khẽ mỉm cười dõi theo, tay cầm một chiếc quạt tròn. Bởi tiết trời chẳng nóng bức, nàng chỉ thỉnh thoảng quạt nhẹ chiếc lò nhỏ đang đun ấm trà. Ấy chính là tiểu quận chúa Chu Bội.

Ninh Nghị rời Giang Ninh đã vài ngày. Đôi tiểu thư đệ này dẫu còn mang danh ở Dự Sơn Thư viện, song cơ bản đã thoát ly việc học nơi ấy. Như thủa trước, việc học của bọn trẻ vẫn do Khang Hiền quán xuyến toàn cục, tự nhiên cũng có các phu tử khác trong vương phủ hay phủ Phò Mã thay thế giảng dạy. Chu Bội tuy chưa đến tuổi cập kê, song dẫu sao đã "lớn", việc học của nàng cứ tùy ý, chẳng có yêu cầu hà khắc. Chỉ riêng tiểu Quân Vũ, lại có những đòi hỏi tương xứng. Dẫu thường bị người tỷ tỷ mạnh mẽ trêu chọc, song Quân Vũ bản chất thông minh, việc học dẫu chẳng phải xuất chúng nhất, cũng ở mức trung bình, đâu đến nỗi quá kém.

"Đại đạo chi biện" vốn là một đề tài muôn thuở. Đề này chẳng phải do Tần lão hay Khang Hiền đặt ra, mà là thiếu niên dựa trên vài lời Khang Hiền nói mà đề xuất, sau đó luận giải một mạch trôi chảy. Hai vị lão nhân nghe xong, bèn nhìn nhau mỉm cười. Một người khen: "Sắc màu rực rỡ thay!" Người kia lại đánh giá: "Lớn mà vô dụng." Dẫu lời đánh giá chẳng phải hay, song xét là đề mục khảo nghiệm năng lực suy luận của thiếu niên, rốt cuộc cũng coi là qua cửa. Tiểu Quân Vũ cũng hiểu tính cách hai vị gia gia, bèn gãi tai cười hì hì.

Kỳ thực, sau khi sư phụ y đi Tô Hàng, Tần lão cũng sắp lên đường về kinh. Hôm nay đến, y thấy nhiều thứ đã được gói ghém cẩn thận. Còn phò mã gia gia (Khang Hiền) mấy ngày qua chơi cờ, đại để cũng là để chuẩn bị tiễn biệt.

Tần lão mỉm cười hỏi: "Sau khi sư phụ con rời đi, con chuyển theo mấy vị phu tử trong vương phủ học tập, e rằng tiến độ khác với Dự Sơn Thư viện. Việc học có theo kịp, có hiểu được chăng?"

Chu Quân Vũ vái chào, đoạn cười đáp: "Dạ, hiểu được ạ. Kỳ thực, các Trương phu tử đã khảo hạch tiến độ của học sinh, rồi giảng tiếp chương trình sau, còn ôn lại những điều đã học. Chẳng qua, dẫu là sau này, khi các phu tử giảng bài, học sinh vẫn thường cảm thấy đã biết nhiều điều. Sư phụ trước kia giảng bài, luôn lan man nói nhiều điều chẳng liên quan, nhưng nay nhớ lại, thường thì khi giảng bài hôm trước, người đã giảng đến những điều sau này. Bởi vậy, dẫu có nhiều điều chưa học qua, nhưng phu tử vừa giảng, con đã thấy rất quen thuộc, cũng dễ hiểu lắm. Chỉ là... hì hì, có phần buồn tẻ."

Nghe y nói vậy, hai vị lão nhân nhìn nhau cười, rồi nghiêm nét mặt. Khang Hiền răn: "Chớ tự mãn! Các Trương phu tử cũng là đương kim đại nho, học vấn kiến giải sâu rộng. Phương pháp giảng dạy của mỗi người khác nhau, con dẫu cảm thấy đã hiểu đôi chút, chưa hẳn đã học được chân lý học vấn của Trương phu tử. Lời họ nói, dẫu nghe qua đã hiểu, nhưng càng như vậy, càng phải suy nghĩ tinh tường."

Quân Vũ cung kính gật đầu: "Dạ, sư phụ cũng từng nói vậy khi người đi. Người bảo, mỗi vị thầy đều có sở trường riêng, làm học trò nên học cách suy nghĩ, những điều hay đều phải học hỏi, còn điều gì là hay, luôn phải từ từ nghiệm chứng trong thực tiễn sau này. Suy nghĩ dẫu có linh động đến mấy cũng được, cốt yếu là chẳng thể kiêu ngạo."

Tần lão bật cười: "Một người làm sư phụ như Lập Hằng, quả thực khó tìm thay!" Khang Hiền lắc đầu, vừa giận vừa cười. Chu Quân Vũ nghe vậy, tựa hồ khiến người sư phụ này có chút tự hào, còn tiểu quận chúa một bên chống cằm mỉm cười, đôi mắt híp lại thành một đường, tựa hồ đang suy nghĩ điều gì.

Sau đó, Tần lão khảo hạch chút về sự am hiểu Tứ thư của Quân Vũ, rồi cùng Khang Hiền hàn huyên một hồi. Khi pha một ấm trà mới, chuẩn bị bàn về thế cuộc mới, ông lại nhắc đến chuyện của Ninh Nghị.

"Trước khi Lập Hằng rời Giang Ninh, ta từng nói với hắn chuyện về kinh thành. Song, Lập Hằng trong lòng tựa hồ vẫn còn nỗi băn khoăn. Suy nghĩ của hắn, kỳ thực luôn khiến người khó lòng nắm bắt. Xưa nay hắn chỉ nói làm việc, chẳng nói cứu quốc tế dân. Trong mắt ta, e rằng trong lòng hắn đối với Đại đạo ấy, còn có điều lo lắng, bởi vậy mới vô cùng thận trọng."

Khang Hiền khẽ gật đầu: "Hắn làm việc vô cùng có biện pháp. Song, xưa nay cũng thấy rõ, hắn luôn có phần xem thường chốn quan trường thế tục. Nếu hắn có thể nghĩ thông mà giúp ngài ở kinh thành, các loại trở lực khi làm việc cũng sẽ ít hơn."

Tần lão khẽ lắc đầu: "Lập Hằng làm việc luôn trầm ổn, song xét phong cách của hắn, mục tiêu lại thường cấp tiến triệt để. Trớ trêu thay, chính hắn lại có năng lực ấy, e rằng trong lòng hắn cũng thấu hiểu. Khi rời đi, hắn từng nói với ta, nếu thực sự muốn ra làm việc, ngay cả chính hắn cũng chẳng rõ đó là chuyện tốt hay chuyện xấu. Như gần đây ta vẫn suy nghĩ, liên Kim kháng Liêu, rốt cuộc sẽ dẫn đến kết quả nào, ta cũng chẳng hay. Nước Kim lớn mạnh, ai biết có phải sẽ thành một nước Liêu khác chăng? Đôi khi, có thiện tâm, chưa hẳn đã làm thành việc thiện."

"Ít nhất có cơ hội. Hai nước Kim Liêu giao chiến, chúng ta chỉ cần nắm chắc thời cơ, thắng vài trận, ắt có thể thu phục sơn hà. Song nếu trong cơ hội như vậy mà vẫn không thắng nổi, thì đó đâu còn là chuyện của riêng mình ngài nữa?"

"Nếu một quốc gia như vậy cũng nên vong," Tần lão chau mày, đoạn nhớ lại câu nói ấy. Kỳ thực, nếu là thường dân nói ra, lời này quả là có chút đại nghịch bất đạo. Song ở đây thì chẳng sao, Khang Hiền cũng nhíu mày.

Tần lão hạ giọng: "Kỳ thực, ta cảm thấy nỗi lo của Lập Hằng nằm ở đây." "Ồ?" "Tâm tư của hắn, luôn đơn giản như phong cách làm việc của hắn vậy. Hôm đó ta nghe hắn nói ra những lời ấy, dẫu như lời đùa, thực chất chưa hẳn. Có lẽ hắn thấy, triều ta suy yếu đã lâu đến nỗi, nếu thật có ngày đó, có cơ hội bực này mà vẫn không nắm bắt được, thì một gia quốc như vậy ắt nên vong."

"Há lẽ nào như vậy?" "Cơ hội đã đến, lần này ta về Biện Kinh, tự nhiên sẽ phối hợp Lý tướng, từ việc chỉnh đốn quân vụ. Song có làm tốt được chăng, e rằng vẫn còn muôn vàn khó khăn. Ôi, từ xưa đến nay, việc thiên hạ dẫu nhỏ bé, biến đổi cỏ cây, cũng vô vàn gian nan. Kẻ muốn đại biến cỏ cây, tám chín phần mười, khó lòng thành công. Hắn từng nói: 'Lão nhân gia tiền đồ mịt mờ, không theo ngài lăn lộn.' Haha, dẫu là lời đùa, song những chuyện này, Lập Hằng e rằng đã nghĩ thấu đáo. Hắn có kiến giải ấy, e rằng đối với việc phải làm thế nào, phải nắm bắt cơ hội này ra sao, những khó khăn trong đó, cũng đã nghĩ qua. Hắn có lẽ đã nghĩ đến rất nhiều gian nan, lòng đã có thành kiến, bởi vậy chùn bước. Theo ta nghĩ, đây mới là lý do hắn một mực từ chối."

"Dẫu khó, cũng phải có người đi làm chứ." "Sự việc càng kịch liệt, biến đổi càng nhiều, càng khó đoán định kết cục sau này. Lập Hằng e rằng cảm thấy phong cách làm việc của mình quá mức quyết liệt. Hắn rốt cuộc chưa từng bước chân vào chính đàn, chỉ bằng vào tưởng tượng, sợ mình ngày sau quá chấp nhất, bởi vậy mới nảy sinh niệm ẩn cư. Mấy ngày nay ta nghĩ, cũng chỉ có lý do này."

Khang Hiền cười nói: "Chưa từng làm qua, bèn tự cho là đã thấu hiểu, há chẳng phải quá đỗi tự đại ư?"

"Nếu là người ngoài, ta cũng sẽ nói như vậy. Kẻ chừng đôi mươi, dẫu tự cao tự đại đến mấy, dự đoán tương lai, cũng chưa đủ để cho rằng mình có thể làm chức Tri huyện hay Tri phủ. Nhưng Lập Hằng người này, ta lại khó lòng nói. Chỉ riêng vài sự việc tại Giang Ninh, hắn làm việc cay độc, trong thế hệ trẻ tuổi, ta quả là ít thấy. Hắn trời sinh có thể nhìn thấu tâm tư người, đồng thời có thể điều khiển trong tay, lấy đạt thành mục đích. Người này nếu ở loạn thế, ắt là kiêu hùng. Chỉ là hắn đối với năng lực của mình đã có nhận biết, lại có sự tiết chế, ấy mới là điều ta thực sự thưởng thức. Như lần này ta mời vào kinh, trong lòng hắn chưa hẳn là thực sự bài xích, nhưng một mặt đối với khó khăn tương lai có nhận biết, mặt khác lại đối với cách làm của mình có nhận biết, bởi sợ làm thành chuyện xấu mà ngược lại có phần khắc chế. Điều này trong mắt ta, đâu phải sợ hãi, mà chỉ càng khiến ta thêm thưởng thức hắn."

Lão nhân lại cười cười: "Bất quá, hắn có ra phò thế hay không, ta lại chẳng lo lắng. Kẻ có năng lực ấy, sớm muộn gì cũng sẽ xuất thế. Cứ để hắn tự mình nghĩ rõ mọi điều trước đã." Hai người bấy giờ đàm luận, cũng chẳng tránh mặt Chu Quân Vũ bên cạnh. Dẫu sao, y khác với học trò thường. Nếu là học trò thường, tôn sư trọng đạo là điều tối yếu, hai người ắt sẽ chẳng trước mặt y mà bàn luận về sư phụ y. Song, Quân Vũ dẫu sao cũng là tiểu Vương gia phủ Khang Vương. Dẫu nói triều Vũ quản lý tông thất nghiêm ngặt, nhưng một mặt, Chu Quân Vũ vẫn là đệ tử của Khang Hiền, và Khang Hiền cùng Thành Quốc công chúa (vợ ông) có nhiều sản nghiệp hoàng gia. Tuy Khang Hiền cùng Chu Huyên cũng có con cháu, nhưng những sản nghiệp này muốn truyền lại cho đời sau cần triều đình gật đầu. Quân Vũ thật ra phải được bồi dưỡng để trở thành một trong những người quản lý. Ninh Nghị dẫu sao cũng là người có mưu trí khó lường, tương lai nếu thực có chuyện gì, những lời đánh giá của hai người bấy giờ sẽ trở thành một tham khảo lớn trong lòng Quân Vũ. Đương nhiên, cũng bởi đây là những lời đánh giá tích cực, hai người mới có thể nói ra. Khi họ đàm luận, Quân Vũ cũng cau mày, nét mặt có chút do dự, đợi đến khi nói xong mới mỉm cười.

Tần lão mỉm cười liếc y: "Quân Vũ vừa luận giải về Đại đạo chi biện, trong đó ngược lại cũng có chút là cách nhìn của Lập Hằng chăng?"

Quân Vũ có chút do dự, sau đó gật đầu: "Sư phụ cũng đã nói vậy, chẳng qua đoạn này, sư phụ tựa hồ cũng có chút muốn nói lại thôi."

"Haha, sư phụ con sợ nói quá gay gắt, ngược lại dọa các con. Người này ấy à, e rằng sẽ nói, dùng được sau này mới là Đại đạo, nói suông đều vô dụng. Bất quá, Quân Vũ con theo Lập Hằng, ta thấy học được nhiều nhất chẳng phải thơ văn câu chữ Tứ thư Ngũ kinh, mà là cách nhìn nhận sự việc, suy nghĩ vấn đề. Con cảm thấy các Trương phu tử dạy nhiều điều trở nên dễ hiểu, cố nhiên cũng bởi Lập Hằng từng nhắc đến, nhưng chủ yếu vẫn là con càng biết cách suy nghĩ."

Quân Vũ gật đầu mạnh một cái.

"Nhưng học cách suy nghĩ quá sớm, chưa hẳn đã là điều tốt." Tần lão mỉm cười: "Kỳ thực kẻ đọc sách, biết chữ nhận chữ rốt cuộc đều là để người ta mở rộng kiến thức, sau đó học cách suy nghĩ. Chỉ cần thực sự học xong cách suy nghĩ, lại học những điều khác, đều là suy một ra ba, làm ít công to. Sư phụ con nhất quán dạy học là để các con nhanh chóng học cách suy nghĩ, cho nên người nói những câu chuyện ấy, dẫn dắt các con động não. Như vậy các con liền học được nhanh hơn. Nhưng các con hiện tại tuổi quá nhỏ, lịch duyệt chưa đủ, nghĩ đến nhiều, kỳ thực có sai lầm thiên lệch. Đến cuối cùng, e rằng sẽ không coi ai ra gì, cảm thấy Trương phu tử không bằng Ninh lão sư, tiến tới cảm thấy lời Trương phu tử nói không đủ có đạo lý, thậm chí có thể sẽ bắt đầu cảm thấy văn chương của cổ thánh tiên hiền có sai lầm. Con có ý nghĩ của mình, liền bắt đầu không coi ai ra gì, tự cao tự đại! Quân Vũ, những lời này, con phải nhớ rõ ràng."

Tần lão đối với tiểu bối luôn khoan hậu hòa ái, mới Khang Hiền nói Quân Vũ luận giải "lớn mà vô dụng", ông cũng chỉ nói "sắc màu rực rỡ". Nhưng lúc này nói, nét mặt lại bắt đầu nghiêm túc, đến cuối cùng, thậm chí trở nên có phần nghiêm khắc. Quân Vũ cũng liền vội nghiêm túc ngồi thẳng, lắng nghe lời dạy bảo.

Một lát sau, nét mặt Tần lão mới chậm dần.

"Cho nên nói như vậy, lão sư dạy bảo đệ tử, lúc đầu chỉ là để các con nhớ kỹ, đợi đến khi các con thực sự lớn tuổi, có thể thực sự nhìn thấy một ít chuyện, mới khiến các con suy nghĩ, như vậy căn cơ các con liền vững chắc hơn nhiều. Đương nhiên, ta cũng không phải nói sư phụ con dạy bảo có sai, chỉ nhìn những điều người dặn dò con, liền biết người đối với điều này cũng vô cùng coi trọng. Người có sự khống chế, nhưng con dẫu sao cũng là đứa trẻ. Tần gia gia sắp lên kinh, bởi vậy muốn đối với điều này lại căn dặn con một phen. Biết suy nghĩ, là chuyện tốt, nhưng như lời sư phụ con nói, phải tránh kiêu ngạo. Những lời người khác nói, dẫu con xem thường, dẫu con cảm thấy lỗi thời, cũng cần phải để tâm nhớ kỹ. Chỉ cần có thể nhớ kỹ, sau này con lớn, từng cái xác minh, cũng sẽ phát hiện vì sao người khác lại nghĩ như vậy, sẽ phát hiện đạo lý trong đó. Làm như vậy, con nhất định có thể phát hiện chỗ tốt." Thiếu niên nghiêm túc hành lễ: "Quân Vũ xin ghi nhớ."

"Như thế thuận tiện." Tần lão cười, "Bất quá, lúc trước con cùng Lập Hằng sở học, dẫu cũng học tập Tứ thư Ngũ kinh, nhưng chủ yếu e rằng còn chẳng phải vì điều này. Cái truy nguyên chi học ấy rốt cuộc thế nào, Quân Vũ con cảm thấy có tác dụng chăng? Bây giờ cũng nên có một phen kiến giải rồi."

"Hữu dụng, hữu dụng ạ!" Quân Vũ vốn luôn hoạt bát, mới tiếp nhận khảo nghiệm lắng nghe lời dạy dỗ, cũng lộ ra tích cực. Nhưng nói chuyện đến truy nguyên, trên mặt tiểu nam hài phảng phất đột nhiên bừng sáng, gật đầu lia lịa: "Truy nguyên chính là, truy nguyên liền..." Y phảng phất muốn hướng người mở rộng khái niệm này, nhưng trong lúc nhất thời cũng khó lòng sắp xếp ra những lời lẽ kinh người. Tần lão cười nói: "Ồ?" "À, truy nguyên chính là..." "Sư phụ nói một câu, vật lý..." "À, căn bản của truy nguyên chi học, chính là mạnh dạn suy đoán."

"Suy đoán?" Quân Vũ gật đầu: "Mặc kệ trông thấy sự việc gì, đều có thể đoán, đoán nó là vì sao, sau đó làm ra một cái công thức có thể áp dụng vào lý luận, nhưng lý luận này, nhất định phải đặt ra thiên hạ mà đều đúng. Chỉ cần có một điều không khớp, liền phải lật đổ suy đoán này, sau đó tiếp tục đoán..."

"Chính là đoán?" Tần lão cau mày, cố gắng lý giải những điều này.

"Vâng, bình thường vẫn là dùng phương pháp cân nhắc, chẳng qua sư phụ nói nhất định phải có sức tưởng tượng. Nếu có chuyện gì con không hề hiểu, muốn tìm hiểu được, đầu tiên liền phải đoán. Ừm, sư phụ nói qua, có những đạo lý cơ bản, như là, tùy ý hai điểm giữa, đều có thể vẽ một đường thẳng; đường thẳng có thể tùy ý kéo dài..." Quân Vũ bắt đầu líu lo giảng thuật lên những kiến thức cơ sở về truy nguyên học mà y học được. Trông ra, cậu bé con đơn giản có chút tư thế truyền giáo, nghiễm nhiên muốn thông qua mình giảng thuật mà mở rộng "rất có đạo lý" truy nguyên học cho Tần gia gia. Lão nhân nghe những đạo lý đơn giản ấy: "Những vật này còn cần đoán ư?"

"Đây là cấu tạo cơ bản nha, Tần gia gia! Truy nguyên học không thể nghĩ đương nhiên. Mặc dù nói rõ lí lẽ luận có thể đoán, nhưng quá trình nghiệm chứng nhất định phải nghiêm cẩn, từng bước một, mỗi bước đều phải tuyệt đối chính xác mới được..." Quân Vũ dùng sức mở rộng những khái niệm học được từ Ninh Nghị: "Những vật này từng bước một, có thể tạo thành rất phức tạp đồ vật, Tần gia gia, thiên địa vạn vật đều là như vậy. Học được nó, chúng ta liền có thể biết cái gì là cái gì. Đòn bẩy vì sao có thể truyền lực? Lực ấy à... chúng ta đặt một tảng đá ở đây, làm điểm tựa, bên này dùng sức đè xuống, bên kia liền nhếch lên. Nó sẽ nhếch lên cao bao nhiêu chúng ta có thể tính. Sau đó ở bên kia đặt một cái bánh răng... Bánh răng sẽ động thế nào, bánh răng sau đó có thể có một bánh răng khác, sau đó lại thêm đòn bẩy, tựa như guồng nước, máy xay gió, chúng ta có thể làm ra rất phức tạp đồ vật đến..."

"Guồng nước, máy xay gió chẳng phải đã có rồi sao?"

"Nhưng là có thể phức tạp hơn ạ. Tần gia gia ngài không biết, sư phụ cho chúng con thiết kế qua một cái rất đơn giản đồ vật, từ một cái guồng nước bắt đầu, thêm đòn bẩy, bánh răng, sau đó chúng con làm một khối in ấn đánh gậy. Đánh gậy thăng lên, liền sẽ có cái bàn chải rửa mực nước bôi qua, sau đó đánh gậy đè xuống, có thể ấn ra một trang sách. Đánh gậy thăng lên, mặt khác có cái móng vuốt, liền kéo trang sách đã in xong đi, kéo một trang giấy khác qua, sau đó 'phanh' lại ấn... 'Phanh' lại ấn, sư phụ nói cái này gọi dây chuyền sản xuất..." Tiểu nam hài dẫu sao khẩu tài chẳng phải phi thường tốt, nói đến quá phức tạp liền khoa tay múa chân: "Đương nhiên, còn phải cân nhắc tính dai của trang giấy, mực nước đều đặn, máy móc hao mòn. Nhưng đây đều là có thể tính. Liền như trang giấy, chỉ cần chúng ta biết rõ trang giấy vì sao có thể trở thành trang giấy, chúng ta là có thể tạo ra giấy tốt hơn. Sư phụ nói đây là bởi vì sợi thực vật gì đó, chúng con bây giờ còn chưa hiểu nhiều nha. À, còn có thể tính toán sắt tốt xấu. Tần gia gia ngài biết không, sắt sở dĩ vừa cứng lại giòn, là bởi vì bên trong có thể đốt đồ vật, chính là than. Than càng ít, sắt càng có tính dai, chính là không dễ dàng nứt, cũng không dễ dàng rỉ sét..."

Tần lão bấy giờ đã trong tầm mắt hướng Khang Hiền. Đối với truy nguyên học của Ninh Nghị, ông lúc trước không hỏi thăm quá nhiều, đã từng cũng có chút xem thường. Nhưng lúc này, mới dần dần nghe được một hình dáng. Còn những vật Quân Vũ học theo Ninh Nghị, Khang Hiền tất nhiên là biết. Hai vị lão nhân nhìn nhau, Tần lão nói: "Mạnh dạn suy đoán, nhưng phải dùng suy luận nghiêm cẩn nhất, mỗi bước đều phải khớp nối..."

Khang Hiền gật đầu: "Cụ thể, hiện tại còn không nhìn thấy quá nhiều, nhưng những gì Lập Hằng nói với Quân Vũ, bên này ta đều có cho người ghi chép, suy nghĩ. Hiện tại có một cuốn sách nhỏ, ngày mai ta sẽ sai người đưa cho ngài xem thử. Nói thật, chỉ riêng hai hạng suy đoán và suy luận này, thực sự muốn làm, trong sự bác đại tinh thâm e rằng cũng phải có chút phức tạp. Ngài có thể giúp suy nghĩ."

Tần lão gật gật đầu. Bên cạnh Quân Vũ cũng không lý giải "phức tạp" là chỉ điều gì, y cảm thấy phải hoàn thành suy luận khẳng định sẽ có phức tạp, lúc này còn đang hưng phấn nói chuyện.

"Tần gia gia ngài có từng nghĩ tới, chơi diều vì sao lại bay lên trời? Khổng Minh đăng vì sao lại bay lên trời? Bởi vì gió thổi qua tới thời điểm, chơi diều nghiêng một góc độ, bởi vì góc độ này sẽ phân giải lực, biến thành một cái về phía sau, một cái đi lên. Chỉ cần gió vẫn thổi, liền sẽ liên tục sinh ra lực đi lên. Chỉ cần chúng ta có thể làm một cái cánh rất lớn, liên tục hướng về phía trước, đạt tới tốc độ nhất định, liền có thể bay lên... Đương nhiên, sư phụ nói cái này cần vật liệu cứng cáp hơn phối hợp. Chỉ cần chúng ta có thể tìm hiểu được đạo lý của ống bễ, liền có thể làm ra ống bễ tốt hơn, đem lò làm ra nhiệt độ cao hơn, làm ra sắt tốt hơn, cũng có thể sản xuất ra vải không dễ dàng rách hơn. Dẫu sao bất kể thế nào, chúng con gần đây đã đang tính, chỉ cần có diện tích chịu gió lớn, tốc độ lớn bao nhiêu, chúng ta liền có thể bay lên..."

"...Con nhất định có thể tạo ra cái diều lớn có thể bay lên trời." Y nói đến đây, trong ánh mắt có chút cuồng nhiệt mơ ước. Hai vị lão nhân trong lúc nhất thời đang tự hỏi nội dung lời y nói, ngược lại không chú ý tới vẻ mặt này. Sau đó Quân Vũ lại lắc đầu: "Đương nhiên, đây là chuyện rất lâu sau này ạ, công nghiệp cơ sở phát triển cũng cần thời gian rất lâu." Y thuật lại lời Ninh Nghị. "Dẫu sao sư phụ lúc đi đâu, để chúng con suy nghĩ mấy chuyện. Chuyện thứ nhất, chúng con bây giờ đã biết vạn sự vạn vật đều có lực tác dụng ở trong, thế nhưng là lực này là từ đâu tới?" Y nhảy lên trên mặt đất: "Chúng con nhảy một cái, liền lập tức rơi xuống, vì sao lại rơi xuống? Quả táo vì sao lại rơi xuống? Đại địa vì sao lại lôi kéo chúng con đây? Chúng con vì sao không phải đi lên phiêu?"

"Cái này, Lập Hằng cũng bảo các con nghĩ sao?"

"Vâng, cái này chỉ là suy nghĩ một chút, đương nhiên muốn. Con bây giờ cũng cảm thấy kỳ quái đâu... Vấn đề thứ hai là, vì sao chúng ta tại bờ biển thời điểm, trông thấy thuyền lái đi, cột buồm luôn luôn cuối cùng biến mất?" Y rùng mình một cái: "Gia gia, cái này rất đáng sợ. Chúng ta trông thấy đồ vật đều là thẳng, nếu như cột buồm luôn luôn cuối cùng biến mất, nói rõ..." Quân Vũ nuốt nước miếng một cái, sau đó lấy ra một trang giấy đến, trong mắt hiện ra ánh sáng quỷ dị vừa kinh khủng, đem giấy nghiêng nghiêng, biến thành một cái nhỏ cầu hình vòm, dùng tay hướng ở giữa cắt cắt: "Cao một bên là đất, thấp một bên là biển... Gia gia, thế giới của chúng ta là có độ dốc. Nó giống như là một cái vòng tròn, hướng biển bên kia tuột xuống. Nếu như nó trượt đến chín mươi độ, gia gia ngài nói đó là cái gì?... Con cảm thấy biển bên kia khẳng định là một cái lỗ lớn, có lẽ giống như là một cái phễu lớn, nhưng là nước biển lại không có hướng cái hang lớn kia đổ xuống. Cái này muốn đến sư phụ cái trước vấn đề, vì sao có một cái lực giữ chặt chúng ta? Gia gia, mặc dù không biết nguyên nhân, nhưng bởi vì có lực giữ chặt chúng ta, chúng ta mới không có rơi xuống ạ? Thế nhưng là thế giới vì sao lại biến thành cái dạng này đâu, lão sư nhất định là đang nghĩ những lý do này, cho nên mới hỏi chúng ta..."

Thế giới là nghiêng, biển bên kia có một cái lỗ lớn... Tần lão cùng Khang Hiền ngẫm lại, cảm thấy khó có thể tin, nhưng kết hợp đạo lý thuyền trên mặt biển quả nhiên là cột buồm cuối cùng biến mất mà ngẫm lại, thật đúng là có chút sợ hãi.

Quân Vũ lắc đầu: "Chẳng qua sư phụ nói hai vấn đề này chúng con chỉ là nghĩ chơi đùa liền tốt, người đại khái sợ dọa chúng con, nhưng không biết chúng con nhanh như vậy liền đã nghĩ ra được. Chẳng qua, vấn đề thứ ba của sư phụ, mới là trọng yếu nhất."

Tần lão lúc này cũng có chút cảm thấy hứng thú: "Lập Hằng hỏi cái gì rồi?"

Quân Vũ đứng lên, đi tới một bên lò lửa nhỏ nấu nước pha trà bên cạnh ngồi xuống, nhìn một hồi: "Sư phụ nói, vật lý học... À, truy nguyên học một trong những đường tắt phát triển trọng yếu nhất, ngay tại cái ấm trà này."

"Ấm trà?"

"Vâng." Cậu bé gật đầu, quay đầu nhìn hai vị gia gia: "Sư phụ quên đi, người trước kia thuận miệng từng đề cập với chúng con... Tần gia gia, nếu như chắn ấm trà miệng, chúng ta đem cái nắp ấn lấy không cho phép ấm trà xuất khí, chúng ta ấn được sao?"

"Khí luôn luôn muốn ra, sợ là đè không được đâu."

"Hơi sẽ đem cái nắp đẩy ra, nơi này liền có lực. Nếu như cái ấm trà này lớn một chút, lực thì càng lớn..." "Sư phụ dạy qua chúng con, chỉ cần dùng đòn bẩy, dùng bánh răng, dùng những vật như vậy, cũng có thể đem cỗ lực này truyền đi. Chỉ cần có thể làm ra loại vật này đến, tựa như sư phụ nói như vậy..." Tiểu nam hài nhảy dựng lên, quay đầu cười nói: "Sư phụ trước kia có một lần nói qua, người nói, sức người có hạn, súc vật kéo cũng có khi mà cùng. Mặc kệ ngài có thiên lý mã nào, xe ngựa nhiều nhất đều chỉ có thể chạy nhanh như vậy, bởi vì lợi hại hơn nữa ngựa cũng chỉ là ngựa. Nhưng có đòn bẩy, bánh răng những vật này tổ hợp, máy móc không giống. Một cái guồng nước, sức kéo liền hơn mã nhiều, nhưng guồng nước không thể đi. Mục tiêu thứ nhất của truy nguyên học, chính là tiện cho mang theo động lực nguyên!"

Cái gì máy móc, cái gì liền sức kéo mang theo, cái gì động lực nguyên... những từ ngữ này, cơ bản đều là phương thức nói chuyện của Ninh Nghị. Ninh Nghị tới đây lâu như vậy, cơ bản đã dung nhập thời đại này, nhưng hứng chí sở chí nói lên rất nhiều điều mới mẻ lúc, liền không để ý tới ngữ pháp thời đại này. Dẫu sao ngươi có thể nghe hiểu cũng dễ, nghe không hiểu cũng được, hắn đều không bắt buộc. Quân Vũ cùng hắn ở chung lâu như vậy, liền đem những thuyết pháp này đều nhớ kỹ, trở thành cương lĩnh chỉ đạo học tập truy nguyên học. Bởi vì nhớ kỹ những điều này, bởi vậy khi Ninh Nghị nói chuyện, y chẳng bao lâu liền muốn được rõ ràng.

"Một ngày nào đó, tai sẽ bay lên bầu trời..." Tiểu nam hài nhìn xem kia ấm trà, lẩm bẩm một câu.

Một lát, ngồi tại lò lửa nhỏ bên cạnh thiếu nữ giơ lên quạt tròn, "ba" một chút đánh vào trán y. "Thôi được, toán học còn chưa học tốt, già nghĩ đến những thứ này. Còn nằm mơ bay lên bầu trời, không muốn sống nữa! Sư phụ trước đó vài ngày còn mắng qua con, nói nguy hiểm đâu, không cho phép lại nghĩ!"

"Ô." Cậu bé che lấy trán, u oán nhìn xem tỷ tỷ, lẩm bẩm: "Đây là lý tưởng của con..."

Rất có lý tưởng cậu bé có hay không bị đánh tỉnh trong lúc nhất thời còn khó nói. Đối với bản chất của truy nguyên chi học này, Tần lão và Khang Hiền một mặt cảm thấy chưa từng nghe thấy lại rất có đạo lý, mặt khác nhưng cũng có cảm thấy hoang đường. Chủ yếu vẫn là bởi vì Quân Vũ nói cái suy luận đại địa là cái phễu trạng kia.

Sau đó không lâu, Tần lão chậm rãi nói một câu: "Như tại thảo nguyên phía trên, gặp người cưỡi ngựa bôn tẩu, đây chính là phương hướng nào đều là giống nhau, đây là vì sao? Nếu dùng suy nghĩ này, cái đại địa này chẳng phải là một cái tròn?" Ông ngẫm nghĩ, sau đó cười lên: "Lời nói vô căn cứ, lời nói vô căn cứ. Chẳng qua ý nghĩ như vậy ngược lại cũng có chút thú vị, haha."

Khang Hiền cũng sửng sốt nửa ngày, sau đó cười nói: "Thú vị, thú vị. Nếu là tròn, cái đại địa bên kia rốt cuộc là bộ dáng thế nào, mọi người há chẳng rơi xuống rồi? Chẳng lẽ đều ngã mà sinh hoạt ư?" Quân Vũ trong lúc nhất thời có chút buồn rầu. Hai người cười một trận, trên mặt biểu lộ trở nên cổ quái, sau đó đem chủ đề thay đổi. Bọn họ đều là những người vô cùng có trí tuệ, mặc dù trước đó đối với phương tây logic suy nghĩ hình thức cũng không hiểu rõ, nhưng người suy nghĩ sự việc đều là chẳng khác nhau bao nhiêu. Cho ra điều kiện, nguyên lý, nghiêm ngặt làm ra suy luận loại hình thức này, bọn họ cũng là trong nháy mắt liền có thể thích ứng. Đối với vấn đề này, trong lúc nhất thời lại có chút không dám suy nghĩ.

"Mới vừa nghe Quân Vũ một mực nói 'chúng ta chúng ta', tựa hồ ngoại trừ con cùng tiểu Bội, còn có những người khác đang học tập cái truy nguyên học này?"

"Cũng coi như ạ." Quân Vũ gật đầu, rất là tự hào: "Ngoại trừ con cùng tỷ tỷ, còn có trong học đường hai vị sư đệ, còn có mở bình quận công nhà tiểu nhi tử, con gần đây nói với hắn, hắn cũng cảm thấy rất có đạo lý, gần đây muốn đi theo con cùng một chỗ tác phong tranh đâu. À, đúng rồi đúng rồi, còn có Khang Lạc cũng cảm thấy truy nguyên rất có... Cho nên chúng con vài ngày trước đã thành lập 'truy nguyên đảng', hiện tại có sáu người. Con là thủ lĩnh!"

Chu Bội quạt tròn "ba" lại đánh vào đầu đệ đệ, lại là cười không nói gì. Hai vị lão nhân trong lúc nhất thời cũng có chút buồn cười. Hai vị sư đệ trong học đường của y ngược lại tạm thời không nói. Tiểu nhi tử nhà mở bình quận công năm nay mới mười tuổi, ngày bình thường đi theo Quân Vũ đằng sau chạy, bị y kéo vào. Khang Lạc thì là tiểu tôn tử của Khang Hiền, hiện tại tám tuổi. Quân Vũ gia hỏa này tại một đám hài tử giữa nhân duyên vẫn là thật tốt, lập tức liền đem bọn họ kéo vào.

"Nhìn xem, cái truy nguyên đảng này phát triển sẽ rất nhanh." Tần lão gật đầu nói: "Trong nhà ta Tiểu Kỳ, tiểu Tân bọn hắn sợ là cũng trốn không thoát..."

Khang Hiền cười lên, lấy mấy đứa bé trong nhà ra đùa. Trong nhà hắn mấy cái cháu trai, Khang Kỳ bảy tuổi, Khang Tân năm tuổi, chỉ sợ cũng trốn không thoát số mệnh bị phát triển tiến truy nguyên đảng. Hai cái lão nhân trong lời đùa, tiểu Quân Vũ cũng hơi có chút tức giận, quyết định không cho Khang Kỳ, Khang Tân gia nhập truy nguyên đảng cơ hội, dẫu sao bọn họ cũng rất đần. Trước mắt y phát triển đảng viên là rất nghiêm khắc, bởi vì mỗi lần muốn phát triển người tiến vào, y đều sẽ hảo hảo miêu tả một phen tiền cảnh tương lai, đó chính là bay lên trời đi đâu. Nhất định sẽ có một ngày như vậy.

Ngày mùa hè buổi chiều, cách một đoạn trong lịch sử chân thực xuất hiện có thể bay lên trời khí cụ còn có ước chừng tám trăm năm lịch sử, tiểu Vương gia tại đình viện này quay đầu nhìn xem kia ấm trà, trong lòng đầy cõi lòng ước mơ hái xuống một miếng bánh lớn. Có nhiều thứ, tại im ắng giữa mọc rễ, phát mầm, liền rốt cuộc vung không đi.

Cùng lúc đó, tại kẻ tùy ý giữa ném ra hạt giống kia, lúc này đã đi thuyền qua Trấn Giang. Bọn họ nguyên bản đi thuyền từ Trường Giang Đông tiến, đến Trấn Giang dừng lại mấy ngày, sau đó mới lên đường, xuôi theo Giang Nam Hà Nam hạ. Một mảnh thủy vực này thuyền bè qua lại bận rộn, dòng nước ngược lại không gấp, bởi vậy chạy đến cũng là chậm rãi nhàn nhã. Ghé qua một ngày, qua Đan Dương, vừa tiến vào địa giới Thường Châu.